ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Η Μόρια βρίσκεται στα ανατολικά της Λέσβου μόλις 7,5 χιλιόμετρα απο τη πρωτεύουσα του νησιού. Διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Μυτιλήνης στη δημοτική ενότητα Μυτιλήνης. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 30 μέτρων στους πρόποδες του λόφου Άγιος Δημήτριος.
Η τρίκλιτη βασιλική εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Βασίλειο και χρονολογείται από το 1769, ενώ στον περίβολό του διακρίνονται τμήματα παλαιοχριστιανικού ναού. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της βασιλικής φιλοτεχνήθηκε το 1781. Το κτίριο του γυμνασίου, έργο του 1848, είναι επίσης αντιπροσωπευτικό δείγμα της προσπάθειας εύπορων Ελλήνων της τουρκοκρατούμενης Λέσβου να προσδώσουν μνημειακό ύφος στα δημόσια κτίρια τους.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Αξιοθέατα του χωριού είναι το αρχαίο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο που πιθανολογείται ότι κατασκευάστηκε επί Αυτοκράτορα Αδριανού (2ος αι. μ.Χ.). Η τοξοστοιχία που σώζεται έχει μήκος 170 μέτρα και 17 τόξα, με μέγιστο ύψος 27 μέτρα. Ξεκινούσε από τους πρόποδες του όρους Όλυμπος και με ένα σύστημα συλλογής υδάτων και δίκτυο καναλιών (υπόγειων και επιφανειακών) έφερνε το νερό μέχρι τον λόφο της Αγίας Κυριακής στην πόλη της Μυτιλήνης. Το συνολικό μήκος του υδραγωγείου σύμφωνα με ιστορικές πηγές ήταν 26 χιλιόμετρα.
Στην αρχή του δρόμου προς τη Μόρια διακρίνονται ίχνη αρχαίου λατομείου, από το οποίο ίσως να προέρχονται αρκετά από τα υλικά κατασκευής του υδραγωγείου.
Στη Μόρια σώζονται επίσης και «πύργοι», δηλαδή οχυρές εξοχικές κατοικίες που εξυπηρετούσαν και αμυντικούς σκοπούς, αλλά και νεότερα αρχοντικά εξοχικά, καθώς το χωριό υπήρξε παλιά τόπος παραθερισμού των εύπορων Μυτιληναίων.
Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα η Μόρια τροφοδοτεί την πόλη της Μυτιλήνης με οπωροκηπευτικά, ενώ τα 5 ελαιοτριβεία που χτίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα στην περιοχή της μαρτυρούν την ποσότητα παραγωγής λαδιού και την κύρια ασχολία του πληθυσμού. Από αυτά, το ελαιοτριβείο του Ζερβίνη αποτελεί αξιόλογο δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής.
ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ
Ελαιόλαδο, οπωροκηπευτικά
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ – ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
Αγίου Δημητρίου στης 26 Οκτωβριου
ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΜΟΡΙΑΣ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
“Διχάλα” πεζοπορικός σύλλογος Μόριας