ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Η Ανεμώτια είναι ηπειρωτικό χωριό της δυτικοκεντρικής Λέσβου. Βρίσκεται στις βορειοανατολικές κλιτύς του βουνού Πυργίσκος (Κουράτσωνας, 786 μ.), νότια της επαρχιακής οδού Καλλονής-Σκαλοχωρίου και σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 375. Απέχει 54 χλμ. περίπου ΒΔ. της Μυτιλήνης και διοικητικά ανήκει στο Δημο Δυτικής Λέσβου στη δημοτική ενότητα Καλλονής.
Είναι χωριό με μακρά παράδοση στην κατεργασία της πέτρας και φημισμένους πετράδες («καλφάδες»). Τα σπίτια είναι χτισμένα από πέτρα πελεκητή, στολισμένα με κιονόκρανα, αετώματα, σκεπασμένα με βυζαντινά κεραμίδια. Αλλά και τα σοκάκια είναι στενά, ανηφορικά και στρωμένα με πέτρες. Το χωριό είναι γνωστό και για την παραγωγή εξαιρετικού κρασιού. Το ηφαιστειακής προέλευσης έδαφος φαίνεται να ευνοεί ιδιαίτερα την αμπελοκαλλιέργεια. Εδώ έχει την έδρα του γυνακείος αγροτικός συνεταιρισμός, που παρασκευάζει και διακινεί κρασί, ηδύποτα και γλυκά. Επίσης, στο χωριό και στο ελαιοτριβείο του, παράγεται υψηλής ποιότητας ελαιόλαδο.
Βρίσκεται σε περιοχή με πυκνή βλάστηση, όπου κυριαρχούν η τραχεία και μαύρη πεύκη, τα ελαιόδενδρα και οι κουμαριές. Ωστόσο, η περιοχή είναι πολύ γνωστή στους βοτανικούς κύκλους, καθώς εδώ φύεται το είδος Rhododendron luteum, σε υγρές θέσεις στις όχθες ρεμάτων. Πρόκειται για φυλλοβόλο θάμνο με χαρακτηριστικά κίτρινα άνθη. Το είδος αυτό, από όλο τον ελλαδικό χώρο, βρίσκεται μόνο στη δυτική Λέσβο, έχει χαρακτηριστεί Τρωτό (VU) και περιλαμβάνεται στο RED Data Book των Σπανίων και Απειλουμένων Φυτών της Ελλάδας
Στο χωριό υπάρχουν πολλοί ναοί, με σημαντικότερους:
– τον ναό του Αγίου Γεωργίου (1720), μονόκλιτος ναός βασιλικού ρυθμού με σημαντικές εικόνες και αγιογραφίες στο εσωτερικό του
– τον καθεδρικό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, επιβλητική τρίκλιτη βασιλικού ρυθμού, φτιαγμένος εξ ολοκλήρου από γκρίζα και κοκκινωπή πέτρα, με όμορφο καμπαναριό,
– τον ναό της «Ζωοδόχου Πηγής», σταυροειδής βυζαντινός καθώς και πολλά εξωκλήσια.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Ο επισκέπτης μπορεί να δει, κτίρια και αρχοντικά, χαρακτηριστικά δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα με καλλιτεχνικό και κοινωνικό ενδιαφέρον, συνδεδεμένα με τις ιστορικές μνήμες των κατοίκων της περιοχής. Έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέα μνημεία. Το Δημοτικό Σχολείο, κτίσμα του 1935, με πετρόκτιστο αυλόγυρο που έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο.
Επίσης στο χωριό υπάρχει η πέτρινη βρύση Καλοκώστα, το παλαιό τούρκικο λουτρό και ένα μικρό πέτρινο γεφυράκι. Στο χωριό υπάρχει μουσείο, όπου φυλάσσονται ιερά κειμήλια, όπως δερμάτινα Ευαγγέλια, ιερατικές στολές, ιερές εικόνες, κ.λπ. Αξίζει να επισκεφτεί κανείς τη βυζαντινή μονή Βουκόλων (Μοναστηρέλλι), αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου, σε περιοχή με πυκνή βλάστηση και το εκκλησάκι Κρυφή Παναγιά μέσα σε βράχο, νοτιοδυτικά του οικισμού στη θέση «Καλή Λαγκάδα»
ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ
Ελαιόλαδο. Ο γυναικείος αγροτικός συνεταιρισμός παρασκευάζει και διακινεί κρασί, ηδύποτα και γλυκά
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ – ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
Α. Το πανηγύρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος της 6ης Αυγούστου με χορό και μουσικά δρώμενα
Β. Το πανηγύρι της μονής Βουκόλων (Μοναστηρέλι), κάθε Τρίτη του Πάσχα
Γ. Γιορτή του τραχανά στη διάρκεια του Αυγούστου.
Δ. Γιορτή Αμπελουργίας κάθε πρότελευταιο ΠαρασκευοΣαββατοΚύριακο του Αυγούστου. Από το σύλλογο Αμπελουργών Ανεμώτιας <<Ο Κάμπος>>.
ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΑΝΕΜΩΤΙΑΣ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Α. Γυνακείος αγροτικός συνεταιρισμός Ανεμώτιας
Β. Σύλλογο Αμπελουργών Ανεμώτιας <<Ο Κάμπος>>.
Γ. Μορφωτικός σύλλογος Ανεμωτισίων Λέσβου