ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Το χωριό Αφάλωνας βρίσκεται ανατολικά του νησιού κοντά στους ανατολικούς πρόποδες της κορυφής «Μικρό» σε υψόμετρο 98 μέτρων, 8χλμ ΒΔ της Μυτιλήνης. Δεσπόζει πάνω από έναν ελαιώνα απέναντι από το παραλιακό χωριό Παναγιούδα και τον κάμπο των Παμφίλων.
Διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Μυτιλήνης στη δημοτική ενότητα Μυτιλήνης. Το όνομά του προέρχεται από τις λέξεις «Απάνω Αλώνια» τα οποία υπήρχαν στην κορυφή ενός υψώματος, ενώ είναι ένα από τα πιο παλιά χωριά της Λέσβου.
Το χωριό αναφέρεται πρώτη φορά το 1566 σε κώδικα της Μητροπόλεως Μυτιλήνης. Η θέση του χωριού, μέσα στα βουνά και σε ανηφορική κλίση, μάλλον έχει να κάνει με την ανάγκη των κατοίκων της εποχής να προστατευτούν από την πειρατεία.
Στις 23 Φεβρουαρίου του 1867, σεισμός και κατοπινή πυρκαγιά καταστρέφει ολοσχερώς το χωριό.
Στον Αφάλωνα βρίσκεται ο ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τρίκλιτη βασιλική, ένα από τα τελευταία έργα του Αργυρίου Αδαλή. Ο ναός άρχισε να κατασκευάζεται το 1914 στη θέση παλαιότερου ναού μικρότερων διαστάσεων, με βάση σχέδιο του αρχιτέκτονα, γνωστού από την οικοδόμηση της εκκλησίας του Αγίου Θεράποντα και του καλλιμάρμαρου Γυμνασίου Μυτιλήνης. Έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Η βόλτα στα γραφικά σοκάκια σοκάκια θα επιτρέψει στον επισκέπτη να δει το κτήριο του δημοτικού σχολείου, στην ανατολική είσοδο του οικισμού, το οποίο πρωτοαναφέρεται από το 1840, καθως και το εκκλησάκι των Ταξιαρχών, νοτιοανατολικά του οικισμού. Επίσης θα μπορέσει να θαυμάσει αξιόλογα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής όπως πύργους και πυργόσπιτα με σαχνισίνια. Από τους παλαιότερους πύργους που έχουν σωθεί στη Λέσβο οι δύο βρίσκονται στον Αφάλωνα. Είναι οι πύργοι Μαϊστρέλλη και Χριστόφα, πέτρινα τριώροφα κτίσματα μεσαιωνικού οχυρωματικού τύπου που υπάρχουν τουλάχιστον από τον 18ο αι. Αυτοί οι δύο διασώθηκαν από τον καταστροφικό σεισμό του 1867, από τον οποίο κατέρρευσαν τα περισσότερα σπίτια στον Αφάλωνα.
Στην είσοδο του χωριού μας υποδέχεται μια παλιά βρύση, η Τσουσμεδέλ, και ένα μικρό εκκλησάκι, ο Αη Γιώργης. Στον Αφάλωνα θα βρείτε ένα από τα γνωστότερα καφενεδάκια της περιοχής.
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ – ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
Πολύ δημοφιλές είναι το πανηγύρι της Αγίας Τριάδας με διήμερο εορτασμό και ολονύχτιο γλέντι στη διάρκεια του οποίου μαγειρεύεται στην εκκλησία το παραδοσιακό κισκέκ και μοιράζεται στους πανηγυριστές την άλλη μέρα στο εξοχικό ξωκκλήσι της Αγίας Τριάδας, λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωριό, όπου και συνεχίζεται το γλέντι της προηγούμενης νύχτας.
ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΑΦΑΛΩΝΑ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αφάλωνα “Η Αγία Τριάδα”